Zoeken in deze blog

zaterdag 2 december 2017

23. Hoe mensen hun maturiteit ontwikkelen

      Downloaden  

    1.       Wat is maturiteit?
Maturiteit is zeker verschillend van wat in de Angelsaksische literatuur soms wordt bedoeld met “mature” (oud, belegen,…). Een eerste kenmerk in onze benadering is duidelijk dat het over een kwalitatieve evolutie gaat in het leven van een persoon.
Een tweede element van definitie heeft te maken met het “zelf” en “de wereld”. De evolutie waarvan sprake heeft zeker te maken met de manier waarop mensen leren om te gaan met zichzelf en met de wereld. Beide lijken bovendien in een onderling verband te staan.
Een derde element heeft met differentiatie te maken. Niet iedereen doorloopt blijkbaar dezelfde evolutie, en zeker niet in hetzelfde tempo..
Een vierde element heeft verband met het effect van maturiteit. Matuur zijn heeft duidelijke voordelen in termen van “kwaliteit van het leven” zoals die ervaren wordt door de persoon zelf. In de voortdurende strijd die mensen schijnen te voeren met het leven en zijn beperkingen, is er zeker van vooruitgang sprake als men geleerd heeft een eigen weg te vinden die druk, onzekerheid en angst tot redelijke proporties kan herleiden. Ze worden geleidelijk vervangen door zingeving, relativering en wijsheid. Zeker heeft maturiteit ook voordelen in termen van productiviteit van gedrag..
 Als we proberen om deze vier dimensies te combineren, dan is dit een mogelijke definitie:
Menselijke maturiteit is: de mate waarin een persoon erin geslaagd is een levenshouding te ontwikkelen waarbij hij/zij zodanig omgaat met alle aspecten van zichzelf, dat zowel het eigen tevredenheidsgevoel als het sociaal succes erdoor gediend zijn.

      2.       Een ontwikkeling in zeven lagen (1) (2)
In de ontwikkeling van maturiteit kunnen we de volgende zeven fasen onderscheiden die elkaar opvolgen met een zekere overlapping:
-          Zelfkennis: om vooral de onzekerheid te overwinnen over de eigen identiteit
-          Zelfvertrouwen:  leren bouwen op je sterkten, die je in de eerste fase hebt ontdekt, en die een houvast geven
-          Zelfrelativering: het aanvaarden van je minder goede kanten, om realistisch te worden
-          Zelfacceptatie: de berusting te weten hoe je ongeveer in elkaar zit, en er kunnen mee leven,
-          Openheid: om jezelf ten aanzien van je omgeving te gedragen met een natuurlijke assertiviteit en gepaste bescheidenheid
-          Acceptatie: om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn, en niet zoals je ze in eigen voordeel invult; relativeringsvermogen om je energie en aandacht oordeelkundig te richten
-          Zelfinspiratie: om je bewust te worden van je waarden, zingeving, en de moed hebben om keuzen te maken in die zin

      3.       Wat bepaalt de dynamiek?
Om te begrijpen waarom deze ontwikkeling zo verschillend verloopt per individu, lijken volgende elementen nuttig:
Het positief zelfbeeld dat we uit onze opvoeding meekrijgen geeft ons het vermogen om met een zekere naïviteit het leven aan te vatten, zodanig dat de ervaringen uit onze acties de nodige correcties opleveren in een gezond en genuanceerd zelfbeeld, de start van onze maturiteitsontwikkeling. Wie het leven aanvat met een negatief zelfbeeld, speelt duidelijk met een handicap.
Zelfoverschatting en ziekelijke ambitie tijdens de ‘Sturm und Drang’ periode van ons leven, doet ons belanden in onmogelijke projecten. De afgang en het falen bezorgen ons de blutsen en builen die we nodig hebben om tot onszelf te komen (zefkennis, zefvertrouwen en zelfrelativering) zodat onze drijfveren in de midlife periode de bocht kunnen maken van ego-behoeften naar sociale verantwoordelijkheid.
Wie in de vroege fasen van het leven onder hoge emotionele druk staat (zwarte pedagogie, Alice Miller) (2), zal niet alleen een negatief zelfbeeld ontwikkelen, maar ook een over-ontwikkeld emotioneel systeem, dat een domper zet op het leervermogen omdat alle ervaringen dreigen het slachtoffergevoel te versterken, en daardoor het leervermogen te beperken. Dit is zeker zo omdat dit soort opvoedingen blijkbaar ook het ontwikkeling van de pre-frontale cortex in het menselijk brein afremt, en die bepaalt ons vermogen tot overzicht, oordeelvorming, leervermogen, zelfsturing, zelfreflectie… (3)
Indien, tegen de tijd dat de middlife periode zich aandient, de maturiteit nog erg laag is, riskeert de betrokkene zich te verzetten tegen de veroudering en de strijd aan te gaan met de symptomen ervan. Het verliezen van deze strijd leidt tot verzuring en cynisme. Hoe verder deze evolutie zich heeft doorgezet, hoe moeilijker het wordt om de aansluiting te vinden bij wijsheid, relativering, zingeving,… (5)

Hugo Der Kinderen (dec 2017)

      (1)    Een meer uitgebreide beschrijving van deze fasen van maturiteitsontwikkeling is beschikbaar op eenvoudige aanvraag (via e-mail)
      (2)    Deze fasering sluit zeer dicht aan bij de bewustzijnsniveaus die door Richard Barret beschreven worden, oa in Richard Barret, The New Leadership Paradigm, Amazon, Marston Gate, 2010
      (3)    Zie de samenvatting van het werk van Alice Miller in het werk van Jean Van der Biest, via de link op deze blog http://www.waaromtoch.be/
      (4)    Walter Mischel, The Marshmallow test, Little Brown & Cy, New York, 2014

      (5)    Voor een meer uitvoerige beschrijving van de levensfasen en de invloed op gedrag, zie Bernard Lievegoed, Levensloop van de mens, Lemniskaat, Rotterdam, 1976

Geen opmerkingen: